Albert Heijn had een vooruitziende blik én vernieuwingszin. In zijn “memoires van een optimist” schrijft hij dat midden jaren vijftig van de twintigste eeuw het idee bestond om de wijnkelders te sluiten. “We hebben dat besluit niet uitgevoerd omdat we niet wisten wat we met de wijnkelders aanmoesten en dat is een geluk geweest. Wijn leek in die jaren een verloren zaak in Nederland. De meeste mensen vonden wijn zuur en duur en voelden zich te onzeker om het te drinken vanwege de uitgebreide etiquette die eromheen bestond. In de winkel voerden wij daarom zoete Spaanse wijntjes en Samos uit Griekenland, maar we kregen daarover nog neerbuigende briefjes als ‘Kan die azijn die u verkoopt niet wat goedkoper?’. Om in één keer van dit beroerde beeld af te zijn lanceerden we Chateauneuf du Pape en Petit Chablis. Dit had het omgekeerde effect: we maakten mensen nog schuwer dan ze al waren.” Tot zover die memoires. Albert Heijn introduceerde in 1952 de zelfbediening en scoorde later met sherry en ook Pinard. Pinard was een merknaam voor Franse wijn. Mariëlla Beukers heeft een aardig verhaal geschreven over de herkomst van de naam. En wijnschrijver Harold Hamersma had zijn eerste wijnervaring op de tienerkamer van een meisje waar hij hopeloos verliefd op was, met… Pinard. Eén naam als symbool voor een heel land. Het is niet meer van deze tijd. Of wel? In de toko nam ik vandaag een flesje Great Wall Cabernet Sauvignon mee. Uit China. Een land met 1,3 miljard mensen. De firma is gevestigd in Shacheng in het Noordwesten van China, op de kaart tussen Kazachstan en Mongolië. Op het internet kan ik terugvinden dat Great Wall maar liefst honderd verschillende wijnen voert: “including dry wine, half dry wine, sweet wine, half-sweet wine, fortified wine, sparkling wine and distilled wine. The products of Great Wall are praised by Europe experts as ‘typical orient wine’.” De wijn heeft geen jaartal. En in het glas kleurt de wijn al aardig bruin, dus ik ben wat op mijn hoede. Staat de wijn al jaren in het schap? Rechtop? Dan zal de smaak niet meevallen. Mijn huiver is onterecht. De wijn heeft een kleine neus, een pietsie zoetje naast de zuren. De wijn is een pretentieloze sloeberwijn zonder heel kenmerkende karakteristieken. Daarom maakte mijn brein de associatie met Pinard.
Curieuze druiven hebben mijn belangstelling, maar óók ondergewaardeerde, niet modieuze druiven en gebieden. Dit flesje Montilla-Moriles is apart. Montilla-Moriles ligt ten noorden van de Zuid-Spaanse stad Malaga in de provincie Córdoba. Hier worden Moscatels verbouwd, en de klassieke Pedro Ximénez druif. Die druif levert droge en zoete Montilla. Vooral die Pedro Ximénez brengt kwaliteit. Er zijn lange en hete zomers. De zogeheten vinos jóvenes afrutados worden binnen één jaar na productie verkocht, ze hebben een gangbaar alcoholpercentage van 10-12%. Solera wijnen worden als Pale Dry, Medium Dry en Cream verkocht (13-15% alcohol). Dan zijn er de solera wijnen die worden verkocht als fino, amontillado en oloroso. De Carlos VII heeft 19% alcohol. Deze 15 jaar oude amontillado is gemaakt van uitsluitend Pedro Ximénez druiven en rijpt in een solera systeem van 25 jaar oud. In feite is een amontillado een oude gerijpte Fino. Mijn lokale slijter keek enthousiast en blij toen ik dit flesje kocht, da’s fijn, want zó voelde ik mij ook. In het glas heeft de wijn een dondere mahonie-kleur. De neus is nootachtig, doet denken aan sherry. Op de tong is de Carlos VII voortreffelijk harmonieus. Alles klopt aan dit glas. Alvear is een uitstekend huis; ook de prettige rode wijnen van Palacio Quemado zijn een loot aan de Alvear stam om naar uit te kijken. Carlos VII leefde van 1848 tot 1909, hij was een Bourbon-troonpretendent.
Een langgekoesterd idee krijgt vorm en dat geluksmoment vraagt om een goede fles. Het is een wijn van een Baron. Nee, niet de befaamde Baron uit Bordeaux, maar uit Oostenrijk. Schloss Halbturn ligt in Burgenland, ten oosten van de Neusiedler See en een luttele vijf kilometer van Hongarije. Een warme streek waar méér druivenvariëteiten worden verbouwd dan in enige andere streek in Oostenrijk. Wij kiezen voor een Sankt Laurent. Wikipedia geeft watoudere cijfers, maar zeker is dat de druif het meest is aangeplant in Burgenland. Ik zoek nog wel op wat ik hierbij het beste kan eten, dacht ik, maar dat viel tegen. In drie van mijn wijn/spijsgidsen vond ik geen antwoord. Wijnvriend Wil bood uitkomst: lamsrack is een prima disgenoot. Sankt Laurent is een druif die van zichzelf niet veel tannine bezit, zegt Jancis Robinson. De druiven zijn met de hand geplukt en uitgeselecteerd. Koude maceration en daarna pigeage, 12 maanden rijping op Frans eikenhout en ongefilterd op fles gebracht. Wie even wat surft op de website van dit domein, ziet daar vertrouwenwekkende beelden. Ik hou ervan om te zien hoe op een selectieband de druiven worden uitgeselecteerd vóór de wijnbereiding. Als dat gebeurt, werkt men zorgvuldig en met oog voor kwaliteit. En zo zie ik ineens iets dat mij als fan van het Britse wijntijdschrift Decanter erg deugd doet: deze wijn kreeg een score van 18,5 uit 20 in de Decanter World Wine Awards competitie 2010. De beste Oostenrijkse wijn en bij de beste 50 wijnen uit de wereld. Dat schept verwachtingen. De wijn heeft een diepe kleur bij het inschenken, paarsrood, niet zó doorzichtig als pinot noir vaak is. Geen ontwikkeling aan de rand, de neus maakt een warme indruk, maar ook iets van naaldbomen, ik moet denken aan een ven in het bos. Jeugdig-baldadig. Pas als de wijn voldoende lucht heeft gehad komt ook een kersenimpressie. Aansprekende zuren in de smaak, mild en levendig, sappig op de tong. Mooi op dronk, zegt N. Dit is een prettig verfijnde wijn met finesse. Prima combinatie met de lamsrack. Oostenrijk-specialist Wil gaf dit recept: Past naar mijn mening goed bij lamsrack, ingewreven met zout en peper, aanbraden met wat boter en olie. Sjalotten, knoflooktenen en tijm toevoegen en ca. 10 minuten in voorverwarmde oven op 220 graden braden. Uit de oven nemen en 10 minuten laten rusten. Ondertussen al gemaakt: een saus op basis van uien, peterselie en knoflook afgeblust met witte wijn. In laten koken (20 min.) met een lamsfond of wildfond, op smaak gebracht met wat mosterd, thijm, peterselie, kappertjes. Door de zeef drukken en op de kook brengen met wat zure room. Daarna wat zout en peper toevoegen en flink mixen. UPDATE 220811: Er zit nog een slok in de fles, en... die blijkt uiteindelijk héérlijk fluwelig. Ik baal daar een beetje van, want ik had deze fles méér lucht moeten geven om alles eruit te halen wat er in zit.
Lief is wat down. Kom, we gaan een lekkere fles openmaken, zeg ik om haar humeur op te beuren. Ik kies een bovengemiddeld mooie wijn, een zondagswijn... op donderdag. Als we de wijn proeven ben ik een tikje teleurgesteld: ik ruik een zweem van gist, wat citrus en mineralen. Een bescheiden mooi neusje, zegt lief. In de smaak fijne zuren, wat rondeur en veel rankheid. Maar goed, mijn teleurstelling is nog niet weg. Ik las de notities op Cellartracker over deze wijn en die zijn nogal lovend. Met hoge puntenscores. Nou weet ik ook wel, dat je soms wat moeite moet doen om uit een wijn te halen wat er in zit. Alla, we nemen wat spaanse mosseltjes erbij. Maakt nauwelijks verschil. Bij de gevulde paprika’s die we als hoofdgerecht nuttigen is de wijn adequaat. Dan wil ik toch proberen de wijn te laten swingen bij de kaas. Ik heb nog een getruffeerde kaas, dat is een humeurversterker! Maar ook nu blijft de wijn gewoontjes. De wijn werd gemaakt van oude stokken. De Verdejo druif is één van de beste witte druivenrassen in Spanje en produceert volgens de boekjes zeer aromatische, zachte wijnen met body. De Verdejo is het belangrijkste druivenras van het wijngebied Rueda. Daar komen wijnen vandaan die ik ontzettend graag drink in eetcafe’s en restaurants. Niet te kostbaar, zeer betrouwbaar, veel waar voor je geld. Deze wijn vind ik zijn geld niet waard. We dronken eerder de eenvoudige versie die ongeveer eenderde kostte, die vond ik qua prijs/kwaliteit beter. Voor deze prijs koop ik drie fraaie rieslings. Enfin, de wijn even laten overnachten. Zou de wijn meer lucht nodig hebben, een karaf wellicht? En ja… de wijn is de volgende dag… wat zal ik zeggen: verfijnd. Meer citrus in de smaak. Boterig. Maar toch blijf ik bij mijn standpunt dat de prijs/kwaliteit verhouding hier niet deugt. Nog even op internet gesurfd. De Verdejo toont in de geur uitgesproken aroma's van grapefruit, citrus, bloesem, mineralen en kruiden. De wijnen zijn herkenbaar aan een karakteristieke lichte bittertoon. De wijnen zijn goed van structuur en hebben een goede balans. Wijn van Verdejo zou ook herkenbaar zijn aan peren in de neus. Na enkele flesjaren geven ze honingachtige tonen een duidelijke indruk van noten. De wijn is gebotteld op een loeizware fles met een diepe ziel waar mijn duim in kan onderduiken.
Ik heb een voorliefde voor de chenin blanc druif. Die geeft wijnen die uiteen kunnen lopen van heel droog tot rijk zoet. Het is een beetje een doerak van een wijn druif, want je weet vaak niet precies wat je op de tong kunt verwachten van deze bengel. Vinoloog Udo Göebel is bezig met een scriptie over de druif voor zijn Magister Vini opleiding; vandaag maakt hij melding op zijn blog dat hij de scriptie over een week gaat afronden. Ik ben reuze benieuwd! De wijn van chenin blanc uit Anjou/Saumur/Touraine heeft de kwaliteit dat hij kan rijpen. Je kunt zo’n fles gerust jaren vergeten in de kelder, dat vind ik fijn. Toen ik voor het eerst wijn kocht om in de kelder weg te leggen, was dat een Montlouis moelleux van Yves Chidaine. Wijnhandelaar Wim Berger maakte mij enthousiast voor deze wijnen. Tot 2000 importeerde hij de wijn op fust, ze werden in Roermond gebotteld. Wim heeft veel verschillende jaargangen in zijn mooie kelders liggen. De 1986 ligt nog altijd in de kelder… en iedere fles die we ervan dronken werd steeds lekkerder. Montlouis ligt bij Tours, tussen de rivieren Cher en de Loire. Vouvray aan de overkant is bekender, de wijnen van Montlouis mineraliger. Deze Montlouis 2000 vieilles vignes van Domaine des Liards komt van een familiedomein van de familie Berger Frères (geen familie van de Nederlandse Bergers). Het domein is sinds vijf generaties in de familie. Er is een aardig youtube filmpje waarin Laurent Berger vertelt over zijn familiedomein, klik HIER. Dit flesje heeft meer dan tien jaar in de kelder gerust, dan is de kans dat de chenin blanc verrassend uit de hoek komt vrij groot. De kleur van de wijn is honinggeel. In de neus ruik ik roomboter, mineraaltonen en hooi. De aandronk is mild, de balans van de wijn werkelijk uitstekend, volstrekt vitaal en met een honingtoets in de afdronk. Een heerlijk glas. Wij dronken deze ene wijn zowel als aperitief, als bij een meloen met parmaham, fussili met een sobere tomatensaus, zoet gepofte paprika en geraspte pecorino… en natuurlijk bij het geitenkaasje daarna. Mijn student-dochter zag crottins, en die laat ze niet liggen. Ze nam dit geitenkaasje ook mee naar Utrecht – ik verkneukel mij al als ik denk aan het gezicht van haar huisgenoten, want dat zijn geen liefhebbers. Deze verstandige educatieve daad van mijn dochter vervult mij met trots.
UPDATE 280112: Udo heeft zijn opleiding met goed gevolg afgesloten. Zijn scriptie is te downloaden op http://www.magistervini.nl/site/Auto_Scripties.php
